یکی از اجزای بسیار مهم ماشین، سیستم اگزوز آن است. وظایف مهم اگزوز عبارتند از: خروج آلاینده‌ها و دودهای مضر و محافظت از قطعات ماشین مانند موتور، کاهش صدای حرکت سوپاپ ها در موتور، کاهش دمای تولیدی از موتور، ممانعت از ورود دودهای مضر به کابین ماشین و حفاظت از سلامتی سرنشینان، ممانعت از ورود آلاینده‌ها به هوا، جلوگیری از آسیب رسیدن به محیط زیست. در نتیجه سالم بودن اگزوز اهمیت زیادی داشته و باید نسبت به تشخیص علائم خرابی اگزوز به خوبی آگاه باشیم تا بتوانیم در مواقع لازم آن را تعویض کنیم و از خطرات بعدی آن پیشگیری کنیم.

اجزای تشکیل دهنده اگزوز ماشین

اگزوز به بخش‌های متصل به موتور، میانی و انتهایی تقسیم شده است. در ادامه به معرفی اجزای اگزوز می‌پردازیم.

منیفولد

اولین قسمت در اگزوز منیفولد می‌باشد که از چند لوله تشکیل شده است. این بخش از اگزوز دودهای ایجاد شده در سرسیلندر را به لوله اگزوز منتقل می‌کند. جنس منیفولد از چدن، فولاد یا آلومینیوم است. این قطعه در موتورهای خطی یک طرف موتور و در موتورهای خورجینی دو طرف موتور هستند.

کاتالیست

کاتالیست دارای فیلترهایی سرامیکی است که گازهای سمی حاصل از احتراق سوخت موتور را تصفیه می‌کند و به گازهای غیر سمی تبدیل می‌نماید. عمر مفید کاتالیست اگزوز حدود 4 سال است، حتماً پس از گذشت این مدت برای تعویض آن اقدام نمایید. کاتالیست در نزدیکی موتور قرار دارد و دمای لازم برای انجام عملکردهای کاتالیست از طریق دمای حاصل از احتراق و موتور تأمین می‌شود.

رزیناتور اگزوز

بعد از کاتالیست قطعه‌ای بیضی یا استونه‌ای شکل به نام رزیناتور قرار دارد. این قطعه گرمای ایجاد شده از شعله‌ها و صدای حاصل از احتراق را کاهش می‌دهد.

مافلر

یکی از قسمت‌های انتهایی اگزوز، انبار اگزوز است. این قطعه به شکل یک مخزن می‌باشد که قسمت درونی آن از تیغه‌هایی سوراخ‌دار ساخته شده است. تیغه‌های خمره اگزوز سبب کاهش صدا و فشار دود خروجی می‌شوند. کیفیت و نوع ساخت قطعات مافلر در میزان کاهش صدای موتور و تقویت موتور ماشین تأثیر مستقیم دارد. از بین بردن لرزش‌های لوله یکی دیگر از تأثیرات منبع اگزوز می‌باشد؛ به همین دلیل به صدا خفه کن اگزوز نیز معروف است.

لوله‌های رابط

این لوله‌ها بین منیفولد، انبار اگزوز و سر اگزوز ارتباط ایجاد می‌کنند. طول، قطر، شعاع قوس و جنس لوله‌ها در کاهش فشار منفی مؤثرند. لوله‌های ربط در اکثر موارد L شکل هستند و سری‌های استانداردی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است.

لوله خروجی

دودهای موجود در اگزوز پس از رسیدن به انبار اگزوز، از طریق لوله خروجی اگزوز خارج می‌شود. معمولاً جنس لوله خروجی اگزوزها استیل است.

علت‌های خرابی اگزوز

یک علت خراب شدن اگزوز ماشین می‌تواند رطوبت باشد. دیگر علت‌های خرابی اگزوز می‌تواند تمام شدن عمر مفید قطعه، رانندگی در مسیرهای ناهموار، استفاده کوتاه مدت از ماشین به صورت روزانه به دلیل جمع شدن آب درون اگزوز پس از استارت زدن، طولانی بودن سیستم اگزوز که تقریباً به اندازه سر تا سر کف خودرو است و … باشد.

نشانه‌های خراب شدن اگزوز ماشین

خرابی اگزوز یکی از رایج ترین مشکلات خودرو است. علت خرابی اگزوز می‌تواند پارگی، سوراخ شدگی، شکستگی و یا زنگ زدگی در آن باشد. در صورتی که هر کدام از قطعات اگزوز مثل لوله، منبع، سنسور اکسیژن، واشرهای منیفولد و… آسیب ببینند، باید برای بررسی دقیق‌تر اگزوز هر چه سریع‌تر به تعمیرکار مراجعه کرد تا از خطرات جانی و هزینه‌های بعدی آن جلوگیری شود. یکی از سؤالات مهم این است که چه موقع متوجه خرابی اگزوز شویم؟ برای آشنایی با علائم خراب شدن اگزوز ماشین پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را کامل و دقیق بخوانید.

 

1.تغییر صدای اگزوز

تغییر صداهای خروجی از اگزوز، دلایل مختلفی دارد. تشخیص دقیق دلیل وجود صداهای جدید در اگزوز کار ساده‌ای نیست و باید از تعمیرکار حرفه‌ای کمک بگیرید. از شایع‌ترین نشانه‌های خراب شدن اگزوز خودرو، افزایش صدای اگزوز، ایجاد صدای تلق تلق یا صدای ترقه است که گاهی به صورت ترکیب با صداهای دیگری نیز به گوش می‌رسد.

2.ایجاد لرزش در ماشین

از دلایل خرابی اگزوز می‌توان به ایجاد لرزش ماشین اشاره کرد. لرزش ماشین می‌تواند دلایل متنوعی داشته باشد. در صورتی که متوجه لرزش در خودروی خود شدید، به آسیب به یکی از اجزای اگزوز فکر کنید. برای تعیین علت لرزش ماشین حتماً به مکانیک حرفه‌ای مراجعه کنید.

3.خروج دود از اگزوز

با خروج دود از اگزوز، ممکن است بوی ناخوشایندی به مشام برسد. این علامت از مهم‌ترین علائم خرابی اگزوز است. همچنین احتمال خروج قطره‌های مایع با دود وجود دارد. در زمان خروج دود گاز مونو اکسید کربن از ماشین خارج می‌شود که برای سلامتی بسیار مضر است و می‌تواند منجر به مرگ هم شود؛ در نتیجه در اولین فرصت به مکانیک مراجعه کرده تا اگزوز به صورت کامل بررسی شود.

4.روشن شدن چراغ چک موتور

زمانی که چراغ چک موتور روشن شود، نشان‌دهنده علت دقیق قطعه خراب شده در ماشین نیست و باید برای رفع آن هر چه سریع‌تر به بررسی دقیق ماشین بپردازید. یکی از دلایلی که می‌تواند باعث روشن شدن چراغ چک خودرو شود، خراب شدن اگزوز است.

 

5.افزایش مصرف سوخت و کاهش راندمان ماشین

سیستم اگزوز سبب تغییر در میزان سوخت مصرفی و راندمان ماشین می‌شود. کاهش اکسیژن رسانی به موتور موجب آسیب به موتور و سیستم سوخت خواهد شد. یکی از علائم خرابی اگزوز ماشین افزایش مصرف سوخت ماشین و پایین آمدن راندمان ماشین باشد. در صورتی که این تغییرات را در ماشین خود مشاهده کردید، برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر به خودرو از مکانیک کمک بخواهید.

بیشترین خرابی‌های اگزوز در قطعات انبار، عایق و واشرهای گلویی اتفاق می‌افتند.

اگزوز ماشین را تعمیر کنیم یا تعویض؟

در صورت مشاهده هر گونه خرابی در اگزوز و اطمینان از آن، هرگز به فکر تعمیر نباشید؛ زیرا سبب ایجاد خطرات بیشتر و تحمیل هزینه‌های اضافه برای شما خواهد شد. حتماً پس از خراب شدن هر قسمت از اگزوز نسبت به تعویض آن اقدام نمایید.

روش‌های پیشگیری از خرابی اگزوز

عمر مفید اگزوز حدود 5 سال است. در صورتی که در مناطق مرطوب یا ناهموار و کوهستانی زندگی می‌کنید، از عمر مفید اگزوز خودروی شما کاسته خواهد شد. در صورتی که از تمیز کردن اگزوز، بررسی و سرویس آن غافل نباشید، ارتفاع ماشین را کم نکنید، در جاده‌های پر دست انداز رانندگی نکنید، مواظب عدم انسداد آن و باز بودن مسیر خروجی اگزوز باشید و روزانه پس از روشن کردن ماشین به سرعت آن را خاموش نکنید، می‌توانید انتظار خود را برای سپری کردن طول عمر مفید اگزوز به واقعیت تبدیل کنید.

نتیجه گیری

از آنجا که اگزوز ماشین نقش بسیار مهمی را در سلامت سرنشینان خودرو و حفظ محیط زیست دارد، به معرفی بخش‌های مختلف تشکیل دهنده آن پرداختیم. سپس علائمی که می‌توانند به دلیل خراب شدن اگزوز ماشین ایجاد شوند، بررسی شد. در انتهای مقاله به عوامل تأثیرگذار در افزایش سرعت خرابی اگزوز اشاره شد و راهکارهای پیشگیری از آن را پیشنهاد دادیم.